Spirala zadłużenia – co to jest? Jak nie wpaść i jak wyjść z długów?

Potrzeby każdego z nas są różne i w odmienny sposób je realizujemy. Mieszkanie możemy kupić na kredyt hipoteczny z banku, a remont przeprowadzić ze środków uzyskanych z kredytu gotówkowego. Problem pojawia się, gdy zaciągasz coraz więcej zobowiązań, celem realizacji kolejnych swoich celów, albo posiłkujesz się chwilówką po to, by móc zapłacić ratę wcześniej zaciągniętego kredytu. W ten sposób wpadasz w tak zwaną spiralę zadłużenia. Czym ona jest i jak z niej wyjść? Dowiedz się wszystkiego na tematu spirali zadłużenia.

Polacy dłużnikami – dane z 2020 roku

Na koniec 2020 roku łączne zaległości płatnicze Polaków wpisanych do bazy danych Krajowego Rejestru Długów (KRD) wynosiły aż 48 mld zł, co oznacza wzrost rok do roku o prawie 2,4 mld zł. To pokazuje, że wielu Polaków żyje na kredyt i nieobce jest im zjawisko spirali zadłużenia.

W badaniu „Zadłużenie Polaków” przeprowadzonym na zlecenie KRD BIG 25 proc. Polaków przyznało, że miało problem ze spłatą zadłużenia. Dziwi jednak fakt, że aż 86 proc. respondentów wyraża opinię, że pożyczać pieniądze można dopiero wtedy, gdy ma się pewność, że dokonamy spłaty terminowo.

Są i tacy dłużnicy, którzy realizują cele konsumpcyjne z kolejnych pożyczek, nie zastanawiając się za bardzo nad tym, czy będą w stanie zwrócić pieniądze. Nie planują dobrze swoich finansów, przez co mogą popaść w tarapaty.

Czym jest spirala zadłużenia?

Spirala zadłużenia jest terminem ściśle związanym z finansami, głównie osób fizycznych prywatnych, choć i przedsiębiorcy mogą wpaść w takie kłopoty. To zjawisko polegające na zaciąganiu coraz większej liczby różnego rodzaju zobowiązań – kredytów, pożyczek gotówkowych w firmach pozabankowych, pożyczek od rodziny czy pożyczek społecznościowych. Kiedy już banki ani nawet firmy pożyczkowe nie chcą udzielić kolejnego zobowiązania danej osobie, a potrzebuje ona pieniędzy, korzysta z lichwiarskich ofert, co jeszcze bardziej pogrąża ją pod względem finansowym. Stare długi spłaca nowymi, przez co spirala zadłużenia pogłębia się. Kiedy zadłużony nie jest w stanie na bieżąco regulować rat wszystkich zaciągniętych pożyczek i kredytów, powstają zaległości i naliczane są odsetki karne. Suma miesięcznych zobowiązań z tytułu rat może w pewnym momencie przekroczyć sumę dochodów, po odjęciu kosztów „życia”.

Prędzej czy później osoba, która popadła w spiralę zadłużenia będzie musiała zetknąć się z windykacją należności, a także z komornikiem, który zacznie ściągać długi z jej wynagrodzenia oraz z poszczególnych składników majątku. Ostatecznie, może ona stracić dom czy mieszkanie i wszystkie swoje dobra. By tak się nie stało, warto wiedzieć, jak wydostać się ze spirali zadłużenia i jak spłacić długi.

Spirala zadłużenia – jak wyjść z długów?

Impulsywne i niestety lekkomyślne korzystanie z produktów kredytowych i pożyczkowych może narazić nas na poważne problemy finansowe i wizyty komornika. Najlepiej więc od razu zacząć działać, jeśli tylko uświadomimy sobie, że wpadliśmy w spiralę długów. Co wówczas zrobić? Przede wszystkim należy wiedzieć, że wyjście z pętli zadłużenia jak najbardziej jest możliwe, ale nie można bać się prosić o pomoc. Są specjaliści, którzy doradzą, jak tego dokonać. Można też poradzić sobie samodzielnie, o ile będzie się konsekwentnym. Jak wyjść z długów?

• Po pierwsze – ustalmy wysokość zadłużenia. Możemy samodzielnie spisać na kartce papieru lub w tabeli w programie komputerowym Excel, jakie mamy miesięczne obciążenia z tytułu np. rat kredytów, pożyczek, karty kredytowej, limitu zadłużenia na koncie. Uwzględnić należy też wydatki miesięczne na mieszkanie, jedzenie i utrzymanie. Do tego doliczamy inne koszty. Będziemy mogli je dokładnie oszacować, kiedy każdy rachunek ze sklepu czy punktu usługowego z danego miesiąca pozostawimy sobie i wprowadzimy do tabeli w odpowiedniej kategorii przychodów i rozchodów. Istnieją już specjalne dedykowane aplikacje służące do zarządzania budżetem domowym.
• Po drugie – nie zapożyczajmy się więcej! To konieczne do tego, aby wyjść ze spirali długów. Powiększając swoje zadłużenie, działamy na swoją niekorzyść, nawet jeśli dzięki nowej pożyczce zapłacimy w terminie ratę kredytu.
• Po trzecie – nie unikajmy rozmów z wierzycielami. Przy wielu kredytach i pożyczkach spłacanych na raz mogą pojawić się pewne kłopoty z terminowym regulowaniem rat. Najgorsze, co może zrobić dłużnik w takiej sytuacji, to unikać kontaktu z wierzycielami. Wręcz przeciwnie, należy porozumieć się z nimi i dojść do konsensusu. Być może będziemy mogli rozłożyć spłatę swojego długu na większą liczbę rat lub skorzystać z karencji i wakacji kredytowych.
• Po czwarte – połączmy wszystkie pozostałe długi w jeden większy, z niższą ratą, dzięki konsolidacji. Kredyt konsolidacyjny pozwala na połączenie ze sobą różnych zobowiązań, a nawet na obniżenie miesięcznej raty, by była ona mniejsza niż suma spłacanych przez nas dotychczasowych rat. Pomimo faktu, że konsolidacja wymaga od nas zaciągnięcia kolejnego kredytu, to akurat to jest dopuszczalne w drodze do wyjścia z pętli długów.
• Po piąte – zaciśnijmy pasa. Oszczędności możemy znaleźć nawet tam, gdzie się tego nie spodziewamy. Warto kupować produkty żywnościowe taniej, na promocjach, w większych, zbiorczych opakowaniach w marketach, zamiast w niewielkich sklepikach osiedlowych. Najlepiej robić listy zakupowe, ponieważ wtedy wkładamy do koszyka mniej niepotrzebnych rzeczy.

Jak nie wpaść w pętlę zadłużenia?

Najlepszym sposobem na to, jak uniknąć spirali zadłużenia jest niezaciąganie kredytów i pożyczek w momencie, gdy nie jesteśmy w stanie ich spłacić. Nadmiar zobowiązań prowadzi do zbyt dużego obciążenia domowego budżetu, a stąd już niedaleko do spirali długów.

Zanim więc zaciągniemy kolejny kredyt, spłaćmy poprzedni. Jeśli zaś nie jest nam absolutnie potrzebne nowe auto na kredyt samochodowy, możemy zrezygnować w danym roku z wakacji za granicą na korzyść tych spędzonych na działce za miastem, to warto stronić od kolejnych długów. Zawsze musimy mieć na uwadze, że każdy zaciągany kredyt lub pożyczka muszą być spłacone w terminie, by nie narażać się na odsetki karne i koszty windykacji należności. Racjonalne podejście do finansów i możliwości spłaty długów w danej chwili pozwoli uniknąć spirali zadłużenia.